Hernia diskale është një shkak i zakonshëm i dhimbjes së shpinës. Ajo ndodh kur qendra e butë e një disku kurrizor rrëshqet nga trupi i tij. Kjo mund të prekë nervat e afërt, duke çuar në dhimbje, mpirje ose dobësi në gjymtyrë. Edhe pse ndonjëherë mund të jetë jashtëzakonisht e dhimbshme, hernia diskale ka shumë mundësi trajtimi. Simptomat normalisht zvogëlohen ose zgjidhen pas disa javësh, por një person mund të ketë nevojë për kirurgji nëse ato vazhdojnë ose përkeqësohen. Në këtë artikull do të shqyrtojmë shkaqet, diagnozën dhe trajtimin e hernies diskale.
Shkaqet e hernies diskale
Hernia diskale ose rrëshqitja e diskut ndodh kur pjesa e brendshme dhe e butë e një disku kurrizor (bërthama) rrëshqet jashtë përmes një çarje në rreshtimin fijor të diskut. Kjo ndodh më së shpeshti në pjesën e poshtme të shpinës, por mund të ndodhë edhe në shtyllën kurrizore të zonës së qafës dhe në mes të shpinës.
Shkaku i një hernie diskale është zakonisht konsumimi gradual i vertebrave të shtyllës kurrizore si rezultat i lëvizjeve të përsëritura me kalimin e kohës. Tek njerëzit e moshuar, disqet e shtyllës kurrizore bëhen më të thata dhe më të dobëta, duke e bërë më të mundshme krijimin e një hernie diskale.
Disa probleme shëndetësore mund të rrisin rrezikun e hernies diskale, duke përfshirë stenozën kurrizore dhe çrregullimet e indit lidhës.
Simptomat e hernies diskale
Hernia diskale mund të shkaktojnë inflamacion dhe dhimbje. Ajo gjithashtu mund të ushtrojë presion mbi nervat përreth duke shkaktuar dhimbje përmes ngjeshjes së tyre.
Në disa raste, një person mund të mos ketë simptoma. Megjithatë, simptomat e zakonshme mund të përfshijnë:
Mpirje ose ndjesi shpimi gjilpërash: Kjo mund të ndodhë kur një hernie diskale shtyp palcën kurrizore ose nervat që dalin nga palca kurrizore. Kjo ndjesi mund të përhapet përgjatë nervit, në krahë ose këmbë.
Dobësia e muskujve: Kur një hernie diskale shtyp një nerv, muskujt e lidhur me nervin mund të dobësohen. Kjo mund të shkaktojë pengesë gjatë ecjes.
Dhimbje: Zakonisht dhimbja shfaqet në shpinë dhe mund të përhapet në krahë ose këmbë. Njerëzit ndonjëherë e përshkruajnë ndjesinë si djegie ose të therrje.
Simptomat e një hernie diskale mund të ndryshojnë gjithashtu sipas vendndodhjes së problemit.
Hernia diskale e rëndë në çdo zonë të shpinës mund të shkaktojë probleme me kontrollin e zorrëve ose fshikëzës. Nëse një person ka dhimbje shpine dhe ndryshime të papritura në kontrollin e fshikëzës ose zorrëve, kjo do të thotë se ata kanë nevojë për ndihmë urgjente mjekësore.
Pjesa e poshtme e shpinës
Nëse hernia e diskut është në pjesën e poshtme të shpinës, dhimbja shpesh prek të pasmet, kofshët dhe vithet. Dhimbja që përhapet përgjatë rrugës së nervit shiatik, nga vithet dhe poshtë këmbëve, njihet si nervi shiatik.
Pjesa e qafës
Nëse problemi shfaqet në qafë, dhimbja ka më shumë gjasa të përhapet në shpatulla dhe krahë. Një hernie serioze në zonën e qafës mund të shkaktojë gjithashtu ngurtësi, dobësi dhe mpirje në këmbë.
Mesi i shpinës
Një hernie diskale në mes të shpinës ka të ngjarë të shkaktojë dhimbje rreth kafazit të kraharorit në pjesën e përparme të trupit. Kjo është zona më pak e zakonshme e shfaqjes së hernies diskale.
Trajtimi i hernies diskale
Në shumicën e rasteve, njerëzit mund t’i lehtësojnë simptomat e hernies diskale duke shmangur lëvizjet që shkaktojnë dhimbje dhe duke ndjekur regjimin e ushtrimeve fizike për menaxhimin e dhimbjeve që rekomandon mjeku. Opsionet e trajtimit të hernies diskale përfshijnë mjekimin, terapi fizike, injeksione dhe kirurgji.
Mjekimi
Medikamente pa recetë : Ilaçet anti-inflamatore josteroidale (NSAIDs) si ibuprofeni dhe naprokseni mund të ndihmojnë në zvogëlimin e dhimbjes.
Opioidet: Nëse dhimbja është e fortë dhe medikamentet pa recetë nuk e lehtësojnë shqetësimin, një mjek mund të përshkruajë ilaçe opioid. Është e rëndësishme të diskutoni rreziqet e mundshme dhe efektet anësore të ilaçeve opioid me një mjek nëse ai rekomandon këtë opsion trajtimi.
Relaksuesit e muskujve: Këto ilaçe mund të ndihmojnë në relaksimin e zonave të dhimbshme, por ato gjithashtu mund të shkaktojnë lodhje dhe efekte të tjera anësore serioze.
Medikamente për dhimbje nervore: Nëse simptomat vazhdojnë me kalimin e kohës, një mjek mund t’ju japë ilaçe antikonvulsante që përdoren për dhimbje nervore, të tilla si gabapentina. Megjithatë, këto medikamente mund të shkaktojnë edhe efekte anësore si përgjumje.
Terapi fizike
Një fizioterapist mund të rekomandojë pozicione dhe ushtrime që minimizojnë dhimbjen e hernies diskale.
Meqënëse simptomat e hernies diskale shpesh zgjidhen vetë, terapia fizike zakonisht nuk rekomandohet që në 3 javët e para të shfaqjes së simptomave. Një mjek mund të bëjë rekomandime më specifike për një rast individual.
Është e rëndësishme që gjithmonë të konsultoheni me një mjek kur filloni një program të ri ushtrimesh ose terapie fizike.
Injeksione
Një mjek mund të përdorë medikamente me injeksion për të ndihmuar në lehtësimin e simptomave të hernies diskale. Procedura njihet edhe si bllokim nervor.
Procedurat e injektimit që mjekët përdorin për të trajtuar një hernie diskale përfshijnë injeksione epidurale dhe injeksione të nervit kurrizor.
Kirurgjia
Shumicën e kohës, hernia diskale përmirësohet me trajtime jokirurgjikale. Megjithatë, mjeku mund të rekomandojë kirurgji nëse një person ka simptoma të tilla si:
dobësi të muskujve
dhimbje që vazhdon me kalimin e kohës
probleme me lëvizshmërinë
probleme me kontrollin e fshikëzës ose zorrëve
Trajtimet kirurgjikale për hernien diskale përfshijnë:
Diskektomia: Një kirurg heq të gjithë ose një pjesë të diskut.
Nukleotomia: Një kirurg heq qendrën e butë (bërthamën) e diskut me anë të thithjes ose trajtimit me lazer.
Laminektomia: Një kirurg mund të heqë një pjesë të rruazave të shtyllës kurrizore për të krijuar vend për nervat.
Bashkimi i shtyllës kurrizore: Në këtë procedurë, një kirurg mund të bashkojë dy ose më shumë rruaza së bashku.
Zëvendësimi i diskut: Kjo procedurë zëvendëson disqet e hernizuara me implante artificiale.
Faktorët e rrezikut
Një hernie diskale mund t’i ndodhë kujtdo, por ajo është më e zakonshme tek meshkujt dhe njerëzit e moshës 30-50 vjeç.
Faktorët që rrisin gjasat e krijimit të hernies diskale përfshijnë:
mbipeshën
moshën
gjenetikën
profesione të vështira fizike
Stili sedentar i jetesës
pirja e duhanit
Parandalimi i hernies diskale
Këshillat për parandalimin e një hernie diskale përfshijnë:
përdorimi i teknikave të duhura për ngritjen e sendeve të rënda
shmangia e lëvizjeve të dhimbshme dhe konsultimi i menjëhershëm me mjekun nëse shfaqen simptoma
menaxhimi i peshës, nëse mbipesha ose obeziteti është një shqetësim
konsultimi me një mjek për strategjitë për ënien e duhanit për individët që e konsumojnë atë